Thoughtpolice

Όπως είπα και στο φίλο μου τον Justanothergoneoff, έχω εξαντλήσει κάθε περιθώριο νηφάλιας αντίδρασης από την ώρα που πληροφορήθηκα το θέμα. Εν μέσω μιας επίπονης μετακόμισης, αρκούμαι προς το παρόν στην ανάρτηση του banner της ντροπής και...σ' αυτό :

Σκατά στα μούτρα σας, δικο-λάγνοι και μπατσό-καυλοι

Νηφάλια υποσημείωση : Η "ευθιξία" είναι η νέα λογοκρισία.

ΥΓ : Isis, thanx για την έγκαιρη ενημέρωση ;-)

Wake up Neo! : The "narcotics" affair, part 2

Αν το προηγούμενο ποστ ήταν μια απόπειρα ξεκαθαρίσματος των όρων, το σημερινό θα επιχειρήσει μια βαθύτερη τομή στην καρδιά του ζητήματος και στις κοινωνικές του προεκτάσεις.

Διαβάζοντας κάποιος τα όσα μέχρι στιγμής έγραψα, εύλογα θα αναρωτηθεί «Μα καλά, το πρόβλημα λοιπόν είναι πως θα ονομάσουμε τις ουσίες; Τελοσπάντων, τι ναρκωτικά, τι ψυχοδραστικά; Το αποτέλεσμα μετράει κι αυτό είναι ότι οι ουσίες αυτές σκοτώνουν!». Θα προσπαθήσω λοιπόν αρχικά να εξηγήσω γιατί τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Οι γενικεύσεις και οι αφορισμοί είναι πράγματι πολύ χρήσιμα όπλα για κάποιον που θέλει να βγει βουλευτής ή δήμαρχος ή για κάποιον που θέλει να πουλήσει φύλλα ή βιβλία. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με επιστήμη και επιστημονική έρευνα, τα «όπλα» αυτά, όχι μόνο δεν έχουν θέση, αλλά η χρήση τους γίνεται συχνά εκ του πονηρού. Ο λόγος για τον οποίο επιμένω στο σαφή διαχωρισμό μεταξύ των όρων «ναρκωτικά» και «ψυχοδραστικά» δεν έχει να κάνει με το προσωπικό μου τυπολατρικό βίτσιο, αλλά πιστεύω ότι ο συγκεκριμένος διαχωρισμός είναι κρίσιμης σημασίας για να : α) αντιληφθούμε τον μόνο αληθινό κοινό παρονομαστή μεταξύ των παράνομων ουσιών, την ιδιότητά τους δηλαδή να δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα (και που, προς απογοήτευση ίσως κάποιων, δεν είναι ούτε κάποια σατανική αύρα, ούτε κάποια αόρατη «διαφθοροποιός» σαγήνη), β) αντιληφθούμε ότι οι παράνομες ουσίες έχουν τον ίδιο κοινό παρονομαστή με μια πλειάδα άλλων, καθ’ όλα νόμιμων ουσιών, γ) αντιληφθούμε τόσο την υφιστάμενη—και γελοία—δαιμονοποίηση μερικών χημικών μορίων διά της χρήσης του αρνητικά φορτισμένου όρου «ναρκωτικά», όσο και την έκδηλη υποκρισία που συνιστά αυτή και η ποινικοποίηση της κατοχής και χρήσης τους. Για να είμαστε συνεπείς με την αλήθεια, θα πρέπει αρχικά να πούμε ότι δεν «σκοτώνουν» όλες οι ψυχοδραστικές ουσίες. Αυτό που σκοτώνει είναι η κατάχρηση και η λήψη υπερβολικής δόσης κάποιων εξ αυτών. Το να λέμε επίσης ότι οι ψυχοδραστικές ουσίες σκοτώνουν—όσες το κάνουν τελοσπάντων—είναι σαν να κατηγορούμε το μαχαίρι για το φόνο με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Που βρίσκεται η υποκρισία; Στο ότι ποτέ δεν είδα κάποιον να ποινικοποιεί ούτε την κατοχή και χρήση κουζινομάχαιρων, ούτε την κατοχή και χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, των οποίων η κατάχρηση επίσης οδηγεί στο θάνατο (νικοτίνη και αλκοόλ), με μεγαλύτερη ακρίβεια δε από πολλές παράνομες ουσίες. Γιατί λοιπόν αυτή η διάκριση εις βάρος κάποιων εξ αυτών;

Κι ας πάμε σε ορισμένα γεγονότα. Χρησιμοποιώ επίτηδες τον όρο «γεγονότα» διότι γνωρίζω ότι η αύρα της συνομωσιολογίας πλανάται απειλητικά πάνω από το μίνι-αφιέρωμά μου και θέλω να ‘μαι, όσο γίνεται, συνεπής με την αλήθεια, χωρίς να καταφεύγω σε βιαστικά συμπεράσματα. Ας μιλήσουμε λοιπόν λίγο για το περίφημο «κύκλωμα». Όπως ίσως οι περισσότεροι γνωρίζουν, το εμπόριο του «λευκού θανάτου» είναι μια από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις παγκοσμίως—αν δεν κάνω λάθος, η δεύτερη πιο επικερδής μετά το εμπόριο όπλων. Μιλάμε για εκατοντάδες δισεκατομμυρίων δολαρίων τζίρο κάθε χρόνο, χρήματα που, όπως καταλαβαίνετε, δεν θρέφουν ούτε το «βαποράκι» της γειτονιάς, ούτε τον dealer της πλατείας, αλλά πολλούς, καλοζωισμένους και υψηλά ιστάμενους κώλους που περιφέρονται με κοστούμι και μερσεντέ. Μιλάμε για προϋπολογισμούς ολόκληρων κρατών, προϋπολογισμούς που καμιά φορά κερδίζουν απευθείας από το παράνομο εμπόριο, αλλά και από την καλλιέργεια των πρώτων υλών, όπως το όπιο ή η κόκα. Το χρήμα από το εμπόριο παράνομων ψυχοδραστικών είναι αρκετό για να εξαγοράζει δικαστικές αποφάσεις, να τροποποιεί νόμους, να ανεβάζει και να κατεβάζει κυβερνήσεις. Είναι όμως μόνο το παράνομο «κύκλωμα» αυτό που «παίζει μπάλα» στην αγορά; Σαφώς και όχι! Γύρω του έχει στηθεί ένα εξίσου μεγάλο και νομιμότατο «κύκλωμα» που ζει από το παράνομο εμπόριο : Αστυνομία και ειδικές υπηρεσίες δίωξης, νομικοί και δικηγόροι, δικαστικοί λειτουργοί, φυλακές και λοιπά ιδρύματα, κλινικές απεξάρτησης κοκ. Ακούω ήδη τα «καμπανάκια» να χτυπούν γύρω μου τους ήχους του «conspiracy alert», αλλά θέλω να σας προλάβω : Σαφώς και δεν πιστεύω ότι όλα είναι μια τεράστια συνομωσία για να ‘χουν δουλειά οι δικαστικοί και να δικαιολογούν τη θέση τους οι αστυνομικοί. Δεν παύει όμως το ζήτημα του παράνομου εμπορίου να έχει μπει τόσο για τα καλά μέσα στη ζωή μας που να έχει καταφέρει να δημιουργήσει τέτοιες «συμβιωτικές», ας μου επιτραπεί ο όρος, σχέσεις. Σχέσεις που αν ξαφνικά εξέλιπαν, θα δημιουργούσαν σοβαρότατα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.

Πως αντιμετωπίζεται σήμερα το παράνομο αυτό εμπόριο; Η στρατηγική καταπολέμησής του μου θυμίζει αυτό που συχνά γίνεται στην Ιατρική και που λέγεται «συμπτωματική θεραπεία», στις περιπτώσεις εκείνες που μια ενδεδειγμένη ριζική θεραπεία με στόχο τις αιτίες μιας νόσου δεν είναι εφικτή. Στην περίπτωση μάλιστα του εμπορίου των ψυχοδραστικών, ο στόχος είναι μάλλον η «ανακούφιση» από τα πολύ «ελαφρά» συμπτώματα, αφήνοντας τα «βαριά» να ταλανίζουν τον «οργανισμό». Και εξηγούμαι : Πρώτο βήμα της οργανωμένης πολιτείας είναι να κατηγορήσει το μαχαίρι για το φόνο, ποινικοποιώντας την κατοχή και χρήση κάποιων ψυχοδραστικών ουσιών. Είναι φυσικά πολύ εύκολο να ρίξεις το φταίξιμο σ΄ έναν χημικό τύπο που δεν πρόκειται ποτέ να εκφέρει αντίλογο. «Ποιος φταίει; Η ηρωίνη!» «Το χασίς τον έκαψε!» κοκ, χωρίς βέβαια να περνάει από το μυαλό κάποιου ότι το στραβό κεφάλι, αλλά και η ημιμάθεια έχουν τη μερίδα του λέοντος όταν μιλάμε για ανάλογες ευθύνες. Βάζει ταυτόχρονα όλα τα παπαγαλάκια της να πιπιλούν την καραμέλα των «ναρκωτικών», του «just say no!», του «just stay clean!» και όλων των ανάλογων συνθημάτων υπέρ της «καθαριότητας», μόνον που φροντίζει αυτά να αφορούν μόνο στα παράνομα ψυχοδραστικά και όχι βέβαια σ’ εκείνα των οποίων η χρήση είναι κοινωνικά αποδεκτή και νομικά επιτρεπτή—για να μην πω και, κάποιες φορές, προωθούμενη. Την πολιτεία δεν την ενοχλεί φυσικά ο αλκοολισμός, μια σοβαρότατη νόσος που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο θάνατο, για να μην αναφέρουμε το ρόλο του στα τροχαία δυστυχήματα, αλλά και τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί. Την πολιτεία δεν την ενοχλούν τα νόμιμα και με συνταγή γιατρού «πρεζόνια» των αγχολυτικών και των αντικαταθλιπτικών, του ταβόρ και του λεξοτανίλ, του σεροξάτ και του αναφρανίλ. Την ενοχλεί αντίθετα το «τσιγαριλίκι» του νεαρού φοιτητή, που τον συλλαμβάνει και τον σέρνει γι’ αυτό στα δικαστήρια, ταλαιπωρώντας τον σ’ όλη του τη ζωή. Έπειτα, η πολιτεία στρέφεται κατά των ίδιων των θυμάτων του παράνομου εμπορίου. Προσανατολίζει τους κατασταλτικούς της μηχανισμούς στο να κυνηγούν το «βαποράκι» και τον dealer, ξεχνώντας ότι οι άνθρωποι που καταδιώκει είναι τις περισσότερες φορές και οι ίδιοι χρήστες, συχνά με μια πλειάδα κοινωνικών προβλημάτων να τους ακολουθεί. Α ναι...Ξέχασα την από καιρού εις καιρόν «εξάρθρωση μεγάλων καρτέλ» μετά από «διαρροή χρήσιμων πληροφοριών», που θυμίζουν πατροπαράδοτα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών του υποκόσμου. Καμιά φορά, η πολιτεία το παίζει «καινοτόμος» και εφευρίσκει νέους—και αστείους—όρους, όπως τα «σκληρά» και «μαλακά ναρκωτικά», όρους που δεν είναι παρά νομικίστικα τεχνάσματα, χρήσιμοι ίσως για ημίμετρα όπως η μερική αποποινικοποίηση, αλλά που αποπροσανατολίζουν ακόμη περισσότερο τον κόσμο.

Τι πετυχαίνει η πολιτεία μ’ όλα αυτά; Μπορώ να σκεφτώ κάποια «οφέλη» που όμως δεν περιλαμβάνουν το ζητούμενο, μια ριζική δηλαδή λύση του προβλήματος. Το πρώτο όφελος είναι η δημιουργία ενός πρώτης τάξεως μπαμπούλα, ενός αποδιοπομπαίου τράγου για τις ανθρώπινες συνειδήσεις που ακούει στο όνομα «ναρκωτικά». Μπορείτε να σκεφτείτε κάτι πιο ιδανικό; Ο μπαμπούλας μας είναι απόλυτα χειροπιαστός και μπορεί να μπει σε κάθε σπίτι, μπορεί και σκοτώνει αποτελεσματικά, μπορεί και τρομοκρατεί, ποτέ όμως δεν θα διεκδικήσει το «δίκιο» του, αλλά ούτε και θα εξαλειφθεί από προσώπου γης. Σαν τον «αθάνατο» Μπιν Λάντεν—ή μήπως θα ‘πρεπε να πω Γκόλντστιν;—ένα πράγμα, μόνο που αυτός μιλάει καμιά φορά και σε βίντεο! Επαναλαμβάνω, το σύνθημα είναι «φταίνε τα ναρκωτικά» και όχι «φταίει η αμάθεια»! Όμορφο για το γήπεδο, τραγικό για τη ζωή. Για να υπόλοιπα μέτρα καταστολής; Δε λέω, ιδανικά για επίδειξη ανδρισμού, μαγκιάς και «σερλοκχολμικών» ικανοτήτων κάποιων ανδρών της αστυνομίας, ανεβάζουν και το ηθικό κλπ, αλλά ως μέτρα για να σταματήσει το εμπόριο και ο θάνατος, πόσο αποτελεσματικά έχουν αποδειχτεί; Κι επειδή κακοπροαίρετος δεν θέλω να φανώ, ούτε βέβαια έχω «αποδείξεις» για κάτι τέτοιο, δεν θα μιλήσω για κέρδη απευθείας από τις πωλήσεις.

Εν τω μεταξύ, στους δρόμους και στις πιάτσες, το μαρτύριο κάποιων ανθρώπων συνεχίζεται και καθημερινά μπαίνουν κι άλλοι στον ίδιο χορό. Στο χορό της «δόσης», στο χορό της «πρέζας», στο χορό της «μαστούρας», στο χορό της παρανομίας. Η ίδια ιστορία σ’ ένα αέναο repeat με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. «Για να ξεφύγω», «Για να ξεχωρίσω», «Για να ξεχάσω», «Για την παρέα», «Για...Για...Για...»...Οι δικαιολογίες πολλές, δοσμένες πάντα με το σπαρακτικό εκείνο τόνο της μετάνοιας, από άτομα που δεν ήξεραν—το τονίζω, δεν ήξεραν κι ας λένε όλοι ότι «έχουμε πληροφόρηση σήμερα»—με τι έμπλεκαν, που η μόνη τους πληροφόρηση για τις ουσίες αυτές ήταν από το «φιλαράκι που έκανε μπάφο στο σχολείο» κι από το «βαποράκι, το μαστούρη της γειτονιάς». Ψάχνουμε για αιτίες ε; Και τα ρίχνουμε στην οικογένεια, τα ρίχνουμε στους γονείς, τα ρίχνουμε στο σχολείο κλπ κλπ. Ίσως η αναζήτηση των αιτίων είναι γι’ άλλη μια φορά η αναζήτηση κοινών παρονομαστών. Όσες λοιπόν ιστορίες κι αν ακούσουμε, όσες «εξηγήσεις» για το «πως μπλέχτηκαν» αυτοί οι άνθρωποι, δύο είναι πάντα οι κοινοί παρονομαστές : Η ημιμάθεια και η παρανομία. Αυτούς τους δυο θα προσπαθήσω να προσεγγίσω στο επόμενό μου ποστ.

Wake up Neo! : The "narcotics" affair, part 1

Προσοχή, προσοχή!

Το κείμενο που ακολουθεί περιέχει απόψεις επικίνδυνες για τα στηρίγματα της κοινωνίας. Παρακαλούνται οι κύριοι φανατικοί χριστιανοί, φανατικοί μουσουλμάνοι, φανατικοί σκέτοι, πολιτικάντηδες και δημοσιογράφοι του δόγματος «και κλάααμα η κυρία», νοικοκυραίοι, σοβαροί οικογενειάρχες, νομοταγείς πολίτες και πρεσβευτές της θετικής ενέργειας να πιέσουν αμέσως το κομβίο Χ του προγράμματος πλοήγησής τους.

Morpheus : It is the world that has been pulled over your eyes to blind you from the truth.

Αν διαβάσει κάποιος το προφίλ μου, θα καταλάβει ότι είμαι μεγάλος fan των ταινιών Matrix. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι απλά οπαδός της συγκεκριμένης τριλογίας, αλλά γενικότερα των ταινιών τύπου Matrix. Των ταινιών δηλαδή που αφήνουν να εννοηθεί ότι ο κόσμος δεν είναι έτσι ακριβώς όπως τον διδασκόμαστε, έτσι όπως τον αντιλαμβανόμαστε με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ότι η αλήθεια ίσως είναι λιγάκι διαφορετική απ’ ό,τι έχουμε διδαχθεί, απ’ ό,τι έχουμε μάθει να θεωρούμε φυσιολογικό ή λογικό. Διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, κάποιος ίσως πιστέψει ότι δεν είμαι τίποτε παραπάνω από ένας ακόμη εραστής της φτηνής συνομωσιολογίας, πιθανόν αγοραστής—κρυφός φυσικά—των βιβλίων του Λιακόπουλου και λάτρης της θεωρίας των Έψιλον-σωτήρων που καρτερικά περιμένω την επόμενη ημερομηνία σταθμό στην οποία το υποχθόνιο σχέδιο των Ιλλουμινάτι θα ξεσκεπαστεί. Αυτό όμως δεν ισχύει! Η δική μου αντίληψη περί Matrix είναι αρκετά διαφορετική και σίγουρα δεν έχει να κάνει με πολύπλοκες συνομωσιολογικές μπαρούφες της δεκάρας. Το Matrix για μένα «κρύβεται» σε πολύ πιο απλά πράγματα...Σε πράγματα που ακούμε καθημερινά και δεν τους δίνουμε και πολλή σημασία. Σε πράγματα των οποίων όμως την ακρίβεια, των οποίων την αλήθεια ποτέ δεν έχουμε μπει στον κόπο να εξετάσουμε...να επιβεβαιώσουμε...να αποκαλύψουμε. Εκεί βρίσκεται το «μεγάλο κόλπο» της παραπληροφόρησης, το «μεγάλο σχέδιο» όσων, πολλές φορές ηθελημένα, κρύβουν την αλήθεια από τον κόσμο και χρησιμοποιούν τη μαύρη του την τύφλα προς όφελός τους.

Και μετά τον παραπάνω φλύαρο πρόλογο, περνώ στο κυρίως θέμα που δεν είναι άλλο από το ζήτημα των λεγόμενων «ναρκωτικών». Αφορμή για την παρακάτω ανάλυση πήρα τόσο από το πρόσφατο ποστ μου, όπου μίλησα για τη νικοτίνη και στο οποίο ανέκυψε το ζήτημα, όσο και από το θέμα που προέκυψε με τους Ιταλούς «ναρκομανείς» βουλευτές, τη φασαρία στη γειτονική χώρα, αλλά και μια συζήτηση που είχα για το θέμα με τον αγαπητό Αρκούδο.

Έχω την εντύπωση ότι ο όρος «ναρκωτικά» είναι από τους πλέον κακοποιημένους όρους στην ιστορία της Φαρμακολογίας και της επιστήμης γενικότερα. Πύρινοι λόγοι έχουν γραφτεί με θέμα αυτόν. Πολιτικές καριέρες έχουν στηριχθεί εξολοκλήρου πάνω του. Ο όρος έγινε προγραμματική δήλωση, έγινε σημαία κυβερνήσεων, έγινε κοινωνιολογική μελέτη, έγινε νομοθετικό πυροτέχνημα, έγινε σχολική έκθεση. Και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό : Έγινε συνείδηση στον απλό κόσμο η διαστρεβλωμένη και υπεραπλουστευμένη του θεώρηση. Χρόνια ολόκληρα ακούμε για τη «μάστιγα των ναρκωτικών», για τους «εμπόρους του λευκού θανάτου», για την «πρέζα», το «μπάφο», την «ενέσα», το «κύκλωμα» κλπ. Όλοι υπόσχονται μαγικές λύσεις που όμως ποτέ δεν έρχονται. Το «κύκλωμα» βέβαια συνεχίζει να δρα ανενόχλητο και να πλουτίζει πάνω στα πτώματα χιλιάδων ανθρώπων. Και ο όρος έχει καταντήσει ο μπαμπούλας για κάθε έφηβο και κυρίως για κάθε γονιό.

Όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα, έτσι και σ’ αυτό, πιστεύω ότι το μεγαλύτερο όπλο που μπορεί να έχει κανείς είναι η σωστή πληροφόρηση. Το πρώτο βήμα, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να γίνει ανατρέχοντας στο τι είναι αυτά τα περίφημα «ναρκωτικά» για τα οποία μιλούν οι κατ’ επάγγελμα επαΐοντες. Δεν θέλω να κουράσω κανέναν με «τεχνικούς» όρους και χημικές αναλύσεις, αλλά νομίζω πως είναι απαραίτητο να δοθεί ένας απλός ορισμός : Ναρκωτικά λοιπόν είναι μια κατηγορία φαρμάκων με αναλγητική κυρίως δράση και κοινές χημικές και φαρμακολογικές ιδιότητες, ουσιαστικά αναφερόμενη στην κατηγορία των οπιοειδών, τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε 4 υποκατηγορίες : ενδογενή οπιοειδή (ενδορφίνες : ουσίες που παράγονται στον ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό), αλκαλοειδή του οπίου (μορφίνη), ημι-συνθετικά οπιοειδή (ηρωίνη) και συνθετικά οπιοειδή (μεθαδόνη). Τα οπιοειδή είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη κατηγορία φαρμάκων για την ιατρική επιστήμη. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι αποτελούν σωτήρια—και συχνά μοναδική—λύση σε περιπτώσεις χρόνιου και σοβαρού πόνου (πχ σε καρκινοπαθείς), και ενδείκνυνται απόλυτα και σε μια σειρά άλλων περιπτώσεων όπως στην αντιμετώπιση του εμφράγματος του μυοκαρδίου και σε άλλες καταστάσεις. Τα οπιοειδή λοιπόν όπως η μορφίνη, η πεθιδίνη κλπ αποτελούν για την ιατρική φάρμακα πρώτης γραμμής, πολύ συχνά χρησιμοποιούμενα και πάρα πολύ αποτελεσματικά.

Από την άλλη πλευρά, έχουμε τον όρο «ψυχοδραστική ουσία», που, όπως θα δούμε, είναι πολύ πιο χρήσιμος και ακριβής στη συγκεκριμένη περίπτωση. Με τον όρο «ψυχοδραστικό φάρμακο» εννοούμε ένα φάρμακο που επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλεί αλλαγές των ανώτερων νοητικών λειτουργιών, αλλαγές δηλαδή της διάθεσης, της αντίληψης, της μνήμης, της συνείδησης κοκ. Στις ψυχοδραστικές ουσίες ανήκει μια πλειάδα ουσιών, νόμιμων και παράνομων, συχνά ή σπανιότερα χρησιμοποιούμενων, ακριβών ή φτηνών, φυσικών ή συνθετικών. Από τη νικοτίνη έως την ηρωίνη, από το αλκοόλ έως την κάνναβη, από τα αντικαταθλιπτικά έως την καφεΐνη, όλα αυτά πληρούν τα κριτήρια ένταξης στη μεγάλη κατηγορία των ψυχοδραστικών φαρμάκων. Εννοείται ότι τα ναρκωτικά ανήκουν κι αυτά στα ψυχοδραστικά, αποτελώντας υποσύνολο αυτών. Το γνωρίζω ότι η Wikipedia αμφισβητείται ως πηγή από πολλούς, πάντως σ’ αυτήν βρήκα ένα πολύ κατατοπιστικό και όμορφα φτιαγμένο διάγραμμα που περιγράφει τις κατηγορίες των ψυχοδραστικών και που νομίζω πως μπορεί να λύσει πολλές παρεξηγήσεις. Μπορεί κάποιος να το δει εδώ, παρατηρείστε δε που βρίσκονται τα ναρκωτικά, κάτω και δεξιά στον κόκκινο κύκλο. Να πω επίσης ότι τις περισσότερες φορές μια ψυχοδραστική ουσία είναι ταυτόχρονα και εξαρτησιογόνος, άλλοτε άλλου βαθμού, προκαλεί δηλαδή η μακροχρόνια χρήση της σωματικό ή ψυχολογικό εθισμό.

Τι μαθαίνουμε από τα ΜΜΕ τώρα; Ο όρος «ναρκωτικά» είναι μια από τις αγαπημένες καραμέλες των σύγχρονων δακρύβρεχτων δελτίων ειδήσεων, αλλά και των πολιτικών λογυδρίων του μπαλκονιού. Όταν ένας δημοσιογράφος ή ένας πολιτικός, για παράδειγμα, μιλάει για «ναρκωτικά», στο μυαλό του έχει μια σαλάτα που περιλαμβάνει κάθε ουσία που δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, ουσιαστικά αντικαθιστώντας τον πολύτιμο όρο «ψυχοδραστικές ουσίες» με τον όρο «ναρκωτικά».Θα μπορούσε κάποιος να προσθέσει ότι αναφέρεται και στις εξαρτησιογόνες ουσίες. Είναι αλήθεια όμως έτσι; Μάλλον τα πράγματα είναι χειρότερα και περισσότερο μπλεγμένα...Η αλήθεια είναι ότι στην πράξη, λέγοντας κάποιος «ναρκωτικά», εννοεί κάθε ψυχοδραστική και εξαρτησιογόνο ουσία, της οποίας όμως η κατοχή και η χρήση τυχαίνει να είναι παράνομη. Από πότε βέβαια η νομική απέκτησε το δικαίωμα να μπλέκεται στα «χωράφια» της φαρμακολογίας, «χρωματίζοντας» εννοιολογικά τους όρους που η τελευταία χρησιμοποιεί, αυτό μόνον οι εμπνευστές της «εμπλοκής» αυτής μπορούν να μας το απαντήσουν. Εάν βεβαίως υιοθετήσουμε αυτόν τον ορισμό για τα «ναρκωτικά» (ότι είναι οι παράνομες ουσίες δηλαδή) καταλήγουμε σε διάφορα ενδιαφέροντα παράδοξα : Για παράδειγμα, η μορφίνη, σύμφωνα μ’ αυτόν, δεν είναι «ναρκωτικό» ή μάλλον, δεν είναι «και πολύ ναρκωτικό» (καθώς επιτρέπεται η θεραπευτική της χρήση)...Αντιθέτως, η κοκαΐνη—μια ουσία με διεγερτική του κεντρικού νευρικού συστήματος δράση και τελείως διαφορετικές ιδιότητες από τη μορφίνη, άρα που δεν είναι ναρκωτικό—είναι και παραείναι «ναρκωτικό» κατά τον προηγούμενο ορισμό. Τελικά, τι ισχύει απ’ όλα; Έχουν καταλάβει αλήθεια όσοι μιλούν περί του θέματος σε ποιο πράγμα αναφέρονται με τον όρο; Πολύ αμφιβάλλω...

Η σύγχυση όμως δεν σταματά εδώ. Το αλαλούμ γίνεται ακόμη μεγαλύτερο με την προσθήκη του πρόσφατου σχετικά «φρούτου» περί «μαλακών» και «σκληρών» ναρκωτικών. Οι δύο αυτοί όροι, κατά κόρον χρησιμοποιούμενοι και βάση προβληματισμού για πολλούς νομικούς και πολιτικούς, θα μπορούσαν ίσως να σταθούν μόνον ως κακόγουστο «φαρμακολογικό» ανέκδοτο. Τι αλήθεια εννοούν όσοι χρησιμοποιούν τους συγκεκριμένους όρους; «Σκληρά», λέει, είναι τα «ναρκωτικά» που προκαλούν «σοβαρή» εξάρτηση και «σοβαρές» παρενέργειες, για παράδειγμα η ηρωίνη ή η κοκαΐνη. «Μαλακά» αντίθετα είναι τα «ναρκωτικά» που προκαλούν ηπιότερο εθισμό και παρενέργειες, όπως πχ η κάνναβη (που περιέχει την ψευδαισθησιογόνο τετραϋδροκανναβινόλη = όχι ναρκωτικό). Η παγκόσμια πρωτοτυπία εδώ βέβαια είναι ο διαχωρισμός των ουσιών, όχι με βάση το χημικό τους τύπο ή τις ιδιότητές τους, αλλά με βάση τη σοβαρότητα των παρενεργειών που προκαλεί η χρήση τους! Για να κατανοήσουμε το αντιεπιστημονικό και τελικά το άτοπο του πράγματος, ας δούμε το εξής παράδειγμα, πάλι από το χώρο της Ιατρικής, μια που την έχω πρόχειρη : Η γρίππη είναι μια νόσος τις περισσότερες φορές ιάσιμη, που όμως σε ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές ή και το θάνατο. Το μελάνωμα είναι μια ύπουλη μορφή καρκίνου του δέρματος, που, αν διαγνωστεί εγκαίρως θεραπεύεται, μπορεί όμως να οδηγήσει επίσης στο θάνατο αν διαφύγει της διάγνωσης ή προλάβει να δώσει μεταστάσεις. Με βάση μια παρόμοιας λογικής κατάταξη, η σοβαρή και θανατηφόρος γρίππη και το θανατηφόρο μελάνωμα θα μπορούσαν ενδεχομένως να μπουν κάτω από έναν κοινό όρο, πχ τον όρο «θανατηφόρες ασθένειες», και, αντίστοιχα, η ελαφριά γρίππη και το θεραπεύσιμο μελάνωμα θα μπορούσαν να ονομασθούν πχ «ασθένειες του κώλου»—pardon my French. Εννοείται φυσικά ότι η σοβαρή γρίππη και η ελαφριά γρίππη θα άνηκαν σε εντελώς διαφορετικές κατηγορίες, με μόνο τον όρο «ασθένειες» να τις ενώνει—που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι και σωστός, σε αντίθεση με το «ναρκωτικά», ακόμη δηλαδή και η δικιά μου «κουφή» κατάταξη ήταν πιο «σωστή» από το διαχωρισμό σε «μαλακά» και «σκληρά» «ναρκωτικά».

Μπερδεύτηκε κανείς μέχρι εδώ; Το ελπίζω! Διότι ο σκοπός μου ήταν ακριβώς αυτός : Να καταδείξω το σημερινό μπέρδεμα όσον αφορά στους όρους και να προσπαθήσω να ξεδιαλύνω λιγάκι το φαρμακολογικό τοπίο γύρω απ’ αυτούς. Στο επόμενο ποστ θα προσπαθήσω να προσεγγίσω τα κίνητρα πίσω από το μπέρδεμα—αν υπάρχουν κάποια—και να δώσω τη δική μου άποψη για το «κύκλωμα» και το «εμπόριο του λευκού θανάτου». Άλλωστε εδώ δεν επιχειρώ να γράψω «διατριβή»...Μια άποψη εκφράζω, η οποία, όπως όλες οι απόψεις, παραμένει συζητήσιμη. Κάθε παρατήρηση λοιπόν είναι ευπρόσδεκτη.

Τα χρυσά ψαλίδια

Από τις αγαπημένες μου ιστοσελίδες, στην οποία μπορώ πραγματικά να χάνομαι και να περνάω ώρες ολόκληρες, είναι αυτή του Internet Movie Database, την οποία έχω και στα λινκ μου εδώ δεξιά με την ονομασία «σινεμάς», μια σελίδα ιδιαίτερα δημοφιλής και λίγο πολύ γνωστή σε όλους. Πρόσφατα λοιπόν, έπεσα σε μια κατηγορία της που τιτλοφορείται Rating Certificates, μια κατηγορία που, όπως θα δείτε, επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις! Για όποιον δεν κατάλαβε, το ποστ είναι αφιερωμένο στις κομμένες από τη λογοκρισία ταινίες...

Πρωταθλήτρια της λογοκρισίας είναι μια χώρα-έκπληξη! Ποτέ δεν περίμενα ότι η Φινλανδία θα ήταν αυτή που θα φιγουράριζε στην πρώτη θέση, με 921 απαγορευμένες ταινίες στη μαύρη λίστα της, που περιλαμβάνει ακόμη και μια προπολεμική ταινία του Αλφρεντ Χίτσκοκ! Αλλά και οι άλλες σκανδιναβικές χώρες δεν πάνε πίσω : Η Νορβηγία με 236 τίτλους και η Σουηδία με 227 πχ. Εδώ υποψιάζομαι ότι κάποιο λάκκο έχει η φάβα, μια και δεν μπορεί στην πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ να καταγράφονται συγκριτικά μόλις 4 απαγορευμένες ταινίες... Ίσως κάποιες ιδιαιτερότητες της διανομής ή του συστήματος λογοκρισίας στην ΕΣΣΔ, όπου όπως είδαμε παραστατικά στον Κλειστό Κύκλο (The Inner Cycle) του Αντρέι Κοντσαλόφσκυ, οι ταινίες απαγορευόντουσαν πριν καν περάσουν από την επιτροπή λογοκρισίας, η δε παρακολούθησή τους ήταν αποκλειστικό προνόμιο των πατερούληδων! Πέρα απ’ αυτό όμως, οι καταγραφές που αφορούν στις σκανδιναβικές χώρες, τις οποίες, τουλάχιστον εγώ, θεωρούσα χώρες σχετικά «ελεύθερες», είναι γεγονός!

Μία από τις πλέον απαγορευμένες ταινίες παγκοσμίως είναι η ταινία Cannibal Holocaust του 1980, μια ταινία που προκάλεσε σάλο στην εποχή της, περιγράφει με μάλλον...«γλαφυρό» τρόπο τις υποτιθέμενες ανθρωποφαγικές συνήθειες κάποιων φυλών του Αμαζονίου και τη βλέπουμε να έχει θέση στις λίστες πολλών χωρών, όπως για παράδειγμα, στης Γερμανίας, πράγμα που βέβαια δεν εμπόδισε κάποιους Γερμανούς να εξασκήσουν πρόσφατα τις ίδιες τακτικές ως μέσο δολοφονιών κατά συρροή!

Φαίνεται πως η απολαυστικά διεστραμμένη φάτσα του Malcolm McDowell αποτελεί το κόκκινο πανί για τις ανά τον κόσμο επιτροπές της λογοκρισίας! Τόσο το καταπληκτικό Clockwork Orange όσο και το πορνογραφικό Caligula στα οποία ήταν πρωταγωνιστής έχουν απαγορευτεί σε αρκετές χώρες. Και μια που τ’ αναφέραμε το Κουρδιστό Πορτοκάλι, περνάμε στον υπ’ αριθμόν 1, όπως φαίνεται, σκηνοθετικό κίνδυνο που ακούει στο όνομα Stanley Kubrick! Εκτός από το Clockwork Orange, οι ταινίες του Paths of Glory με τον Kirk Douglas, The Shining με τον Jack Nicholson και Eyes Wide Shut με το τότε λαμπερό ζεύγος Tom Cruise και Nicole Kidman έχουν κι αυτές απαγορευτεί από ουκ ολίγες χώρες!

Η Καθολική Εκκλησία καθώς και το εγχώριο παπαδαριό μπορεί να ήταν αυτοί που έσπευσαν να «αφορίσουν» την πρόσφατη και εξαιρετικά ανώδυνη μεταφορά του Κώδικα ΝταΒίντσι στους κινηματογράφους, όμως η χώρα που προχώρησε στην απαγόρευση προβολής της ταινίας ήταν η Κίνα, χώρα που επίσης απαγόρευσε και μια άλλη πρόσφατη και δημοφιλή ταινία, το Memoirs of a Geisha.

Και πάμε στη λίστα της Αιγύπτου όπου αρχίζει το γλέντι! Στην Αίγυπτο λοιπόν απαγορευμένες ταινίες θεωρούνται η animated παραγωγή «Ο Πρίγκηπας της Αιγύπτου» (!!!), το μιούζικαλ του 1949 «Όλιβερ Τουίστ» (!!!) καθώς και η ταινία Matrix Reloaded! Φυσικά, απορίας άξιον είναι πως τα άλλα δύο Matrix της γνωστής τριλογίας κρίθηκαν κατάλληλα, αλλά όχι και το 2ο της σειράς!

Από τους 114 τίτλους της γερμανικής λίστας, εκπλήξεις κρύβονται, όχι στις ταινίες, αλλά στα video games που έχουν απαγορευτεί : Ολόκληρη η σειρά των παιχνιδιών Mortal Combat, το ατμοσφαιρικό Phantasmagoria της Sierra καθώς και το εντυπωσιακό μπαμ μπουμ παιχνίδι Return to Castle Wolfenstein—όπου ο πρωταγωνιστής σκοτώνει εκατοντάδες Γερμανούς ένστολους που πεθαίνουν κράζοντας «Achtung!» και «Alarm!»—είναι όλα στη λίστα της Γερμανίας!

Στην πατρίδα του Κάμα Σούτρα, την Ινδία, απαγορευμένη ταινία θεωρείται η—άγνωστη σε μένα—Kama Sutra: A Tale of Love.

Στην Ισλανδία πάλι, η γνωστή ταινία επιστημονικής φαντασίας του Paul Verhoeven, Robocop (!!!!!), δεν πέρασε το crash test της λογοκρισίας, και η ταινία επετράπη τελικά με κομμένες σκηνές.

Στη λίστα του Ιράκ είναι φυσικά λογικό να συναντούμε την ταινία Three Kings, με τον George Clooney, ταινία που αναφέρεται στον Πόλεμο του Κόλπου, όμως...ο Πινόκιο του Roberto Benigni—ταινία επίσης απαγορευμένη και στο Ιράν—τι τους έφταιξε άραγε; Μόνον ο Σαντάμ μάλλον γνωρίζει και άντε να μας πει από εκεί που βρίσκεται...

Στην Καθολική Ιρλανδία, το αιρετικό Life of Brian των Monty Pythons δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερη τύχη. Από τη μανία των χριστιανόπληκτων δεν θα μπορούσε φυσικά να ξεφύγει και ο Τελευταίος Πειρασμός του Scorsese, ταινία απαγορευμένη στη Χιλή, στις Φιλιππίνες και στη Νότιο Αφρική, αλλά και στη Σιγκαπούρη, μια χώρα με άλλους 65 τίτλους στη λίστα της μεταξύ των οποίων βρίσκεται και ο γνωστός Εξορκιστής. Στη γειτονική Ταϊλάνδη, τόσο η ταινία του 1956, The King and I, όσο και το remake του 1999, Anna and the King με την Jodie Foster, απαγορεύτηκαν λόγω...ασέβειας προς τον πολυαγαπημένο τους μονάρχη. Και, μένοντας στη Ν.Α. Ασία, πάμε στο Βιετνάμ, όπου απαγορεύτηκαν οι αντιπολεμικές ταινίες με θέμα—τι άλλο;—τον πόλεμο του Βιετνάμ, Full Metal Jacket του Stanley Kubrick και Platoon του Oliver Stone.

Όλες οι πιο πάνω απαγορεύσεις μπορούν βέβαια να χαρακτηριστούν απαράδεκτες μεν, λίγο έως πολύ αναμενόμενες δε. Υπάρχει όμως μια χώρα που σίγουρα διεκδικεί το βραβείο του «χρυσού ψαλιδιού» ταινιών του Hollywood, μια ακόμη χώρα της Ν.Α. Ασίας, η Μαλαισία. Στα μαύρα κατάστιχα της μουσουλμανικής χώρας περιλαμβάνονται 179, πολλές από τις οποίες πασίγνωστες, ταινίες, μεταξύ των οποίων οι : Alfie, Amadeus, American Beauty (!!!), American History X (!!!), American Pie—τους χαλάει το συνθετικό «American» στον τίτλο άραγε;—Babe : Pig in the City (!!!!!!!!!!), Blade 2, Bruce Almighty (!!!!!), Daredevil, Dogma, Lost in Translation, Phone Booth (!!!), Saving Private Ryan, η σειρά των Scary Movie (!!!!!), Schindler’s List κ.ά.

Ζούμε μήπως στον παράδεισο της ελεύθερης έκφρασης και δεν το ξέρουμε; Αν κρίνουμε από αυτή τη λίστα, μάλλον ναι! Στην Ελλάδα σύμφωνα με την Database, δεν έχει απαγορευτεί καμία ταινία, αν και σε κάποιες απαγορεύεται η προβολή σε άτομα κάτω των 17 ετών. Πάντως, ελληνική συμμετοχή υπάρχει, και μάλιστα στη λίστα της Φινλανδίας που αφορά σε ταινίες κατάλληλες μόνον για ενηλίκους! Ο δαιμόνιος (:-Ρ) φίλος Justanothergoneoff, σκαλίζοντας τις λίστες της πρωταθλήτριας της λογοκρισίας, ανακάλυψε την ελληνική παραγωγή του 1966 με τίτλο «Αθήνα (μπορεί και Αθηνά, αδιευκρίνιστο), η κλοπή της οδού Σταδίου», μ’ ένα εκπληκτικό καστ αποτελούμενο από τους : Ρία Δελούτση (?), Μίρκα Καλατζοπούλου (??), Σάσα Καστούρα (!!!???) και...Σωτήρη Μουστάκα, μια ταινία που μάλλον θεωρήθηκε ότι θα διέφθειρε ανεπανόρθωτα τη φινλανδική νεολαία.

Δείτε ξανά ολόκληρη τη λίστα εδώ και ανακαλύψτε τα δικά σας μαργαριτάρια!

ΥΓ : Ξανά μανά thanx στον Justanothergoneoff για την πολύτιμη βοήθεια! ;-)

Τυπολατρικόν (περί όρων και ναρκωτικών δαιμονίων)

Σ' αυτό το blog συνήθως δεν ασχολούμαι ούτε με ζητήματα του αντικειμένου μου ούτε με ζητήματα της επικαιρότητας. Σήμερα λέω να κάνω μια εξαίρεση για ν' αναφερθώ σε κάτι που μου προξένησε εντύπωση, παίρνοντας αφορμή από την ελληνική του βου, με την οποία η μόνη μου επαφή είναι το πρόγραμμα της ΕΡΤ SAT από το ίντερνετ.

Πριν από λίγο λοιπόν και σε μια πρωινή ενημερωτική εκπομπή της ΕΡΤ, φιλοξενούμενος ήταν ο κύριος Παναγιώτης Μπεχράκης, ο οποίος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το θέμα για το οποίο ο κύριος Μπεχράκης ήταν καλεσμένος να μιλήσει ήταν το αν τα τσιγάρα lights βλάπτουν λιγότερο την υγεία από τα "κανονικά". Ο καθηγητής πάρα πολύ ωραία είπε την άποψή του, ότι δηλαδή το κάπνισμα σκοτώνει ανεξάρτητα από τον τύπο των τσιγάρων και μάλιστα έδωσε και μια πετυχημένη παρομοίωση γι' αυτό, λέγοντας ότι "και οι μεγάλες σφαίρες και οι μικρές σκοτώνουν το ίδιο". Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω υπόψη μου καμιά έρευνα που να συγκρίνει τις επιπτώσεις από τα τσιγάρα lights σε σχέση με τις αντίστοιχες των "κανονικών" τσιγάρων, αλλά και ο καθηγητής το ανέφερε αυτό, λέγοντας μάλιστα και ότι το να μπει η επιστήμη σε μια τέτοια διαδικασία θα ήταν σαν να μπαίνει στο παιχνίδι του ανταγωνισμού μεταξύ των καπνοβιομηχανιών, οι οποίες θα έσπευδαν να εκμεταλλευτούν μια παρόμοια έρευνα για να κερδίσουν περισσότερα.

Μέχρι εδώ πολύ καλά...Μπορεί να είμαι ο ίδιος καπνιστής, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζω πως το κάπνισμα είναι μια συνήθεια πάρα πολύ βλαβερή για την υγεία.

Παρακάτω όμως, ο κύριος καθηγητής μας τα χάλασε, όταν, με το αντικαπνιστικό του μένος να τον βγάζει σχεδόν εκτός εαυτού, άρχισε τα απευθύνεται στους τηλεθεατές "κουνώντας το δάχτυλο" και να λέει : "Θα πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι καπνίζοντας κάνει χρήση ναρκωτικών", προφανώς θεωρώντας την ατάκα αυτή ως το ultimate επιχείρημα για να πείσει τον κόσμο να κόψει το κάπνισμα.

Ενδιαφέρον θα ήταν βέβαια να μας πει ο κύριος Μπεχράκης ποια είναι ακριβώς αυτή η χρήση και σε ποιες ουσίες που περιέχονται στο τσιγάρο αφορά. Ο κύριος Μπεχράκης είναι γιατρός φυσικά, όχι απλά γιατρός αλλά καθηγητής της Πνευμονολογίας, και, ως τέτοιος, θα όφειλε να γνωρίζει και τις φαρμακολογικές ιδιότητες της νικοτίνης, αλλά και τις ιδιότητες των ουσιών που καλούνται "ναρκωτικά". Η νικοτίνη λοιπόν, έτσι ενημερωτικά, έχει διεγερτική του νευρικού συστήματος δράση και σίγουρα, οι ιδιότητές της δεν την κατατάσσουν στα ναρκωτικά.

Μήπως ο κύριος Μπεχράκης αναφερόταν σε κάποια άλλη ουσία; Μάλλον απίθανο!

Μήπως ο κύριος Μπεχράκης αναφερόταν στην ιδιότητα της νικοτίνης να προκαλεί εξάρτηση; Πιθανόν...Αλλά εάν αυτή είναι η εξήγηση, τότε γιατί ο κύριος καθηγητής χρησιμοποίησε τον όρο "ναρκωτικό"; Είναι οι όροι "ναρκωτική ουσία" και "εξαρτησιογόνος ουσία" ταυτόσημοι; Μπορεί, όταν μιλάμε για το νεανικό δελτίο ειδήσεων του Star...Όταν μιλάει ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου όμως;

Εδώ βέβαια ανοίγουμε μεγάλο θέμα, που δεν είναι άλλο από τη χρήση του όρου "ναρκωτικά" από τους λογής λογής άσχετους με το ζήτημα (δημοσιογράφους, δικηγόρους, πολιτικούς, αστυνομικούς κλπ) όταν αναφέρονται στο μεγάλο πρόβλημα της χρήσης ψυχοδραστικών και εξαρτησιογόνων ουσιών. "Ναρκωτικά" λοιπόν ονομάζονται συλλήβδην τα πάντα, η κοκαΐνη, το ecstasy, το χασίς, το LSD και πάει λέγοντας και η ασχετίλα αναπαράγεται τόσα χρόνια και γίνεται συνείδηση στην κοινή γνώμη. Δεν περίμενα όμως ποτέ από έναν καθηγητή της Ιατρικής επιστήμης να πέφτει στην ίδια παγίδα και να αναπαράγει με τη σειρά του την ίδια καραμέλα, προς εκφοβισμό μάλιστα του κόσμου, ο οποίος έχει μάθει να θεωρεί μια χρησιμότατη κατηγορία φαρμάκων ως την επί της γης ενσάρκωση του απόλυτου κακού.

Τώρα, θα μου πει κάποιος, "ε μα για να καταλάβει καλύτερα ο κόσμος το είπε!". Κακώς, κάκιστα και διαφωνώ απόλυτα! Η όποια κατανόηση από πλευράς του κόσμου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να στηρίζεται σε μια λανθασμένη βάση. Δεν είμαι καθόλου κατά της εκλαϊκευμένης επιστήμης και θέλω ο κόσμος να είναι ενημερωμένος και συμμέτοχος των επιτευγμάτων αυτής. Εκλαΐκευση όμως δεν σημαίνει εξευτελισμός και υποχωρήσεις σε εννοιολογικό και γνωστικό επίπεδο. Δεν μπορεί η επιστήμη να αλλάξει επειδή "έτσι μας το μάθανε" και "έτσι το ακούσαμε στις ειδήσεις", ούτε και οι έννοιές της μπορούν να γίνουν λάστιχο χάριν ευκολίας ή συμφερόντων. Και, το ελάχιστο που περιμένω από τους "υπηρέτες" της επιστήμης είναι να μιλούν και να πράττουν όντας συνεπείς απέναντι στην επιστήμη τους.

Αυτά τα ολίγα και..."τυπολατρικά"...

Το σύνδρομο των ξεχωριστών φίλων

Ελέγχοντας προχθές τα e-mail μου, βρήκα μια ειδοποίηση για ένα σχόλιο που είχε αφήσει κάποιος στο blog μου. Άνοιξα την ειδοποίηση και διάβασα το σχόλιο, το οποίο έλεγε τα εξής :


Άτομα με νοητικές ιδιαιτερότητες γνωρίζουν την κοινωνική απομόνωση από την παιδική ηλικία, κυρίως λόγω του ρατσισμού που ξεκινά από την οικογένεια, που δεν αντέχουν το παιδί τους να κάνει παρέα με το "καθυστερημένο".
Το αποτέλεσμα: Το παραπάνω άτομο να δημιουργεί έναν τέλειο μικρόκοσμο στο μυαλό του όπου εκεί θα βρει την αποδοχή που δεν βρήκε.
Κι εσύ τώρα, σπατάλησες πολύ χρόνο και πολλές λογοτεχνικές γνώσεις και χαρίσματα (γιατί ομολογουμένως γράφεις ωραία) για να χλευάζεις άτομα με νοητικό πρόβλημα!
"Χαραμίζεις" τις όποιες ικανότητες σου στο γράψιμο για να κοροϊδεύεις προβληματικά άτομα. Εκτός να προσπαθείς μ' αυτό το άρθρο να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν ανήκεις σ' αυτούς...

Υ.Γ. Ποιος είναι πιο τραγικός; O Κατέλης (που στο κάτω κάτω έχει άγνοια της ντροπής) ή εμείς που γελάμε μαζί του και τον παρακολουθούμε ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΑ;

g@mbL3r


Το σχόλιο έγινε σ’ ένα παλιότερό μου post που είχε τίτλο «Η κωμική πλευρά της ηλιθιότητας» και, θεωρώντας ότι ο σχολιαστής είχε παρεξηγήσει το νόημα του συγκεκριμένου κειμένου, θέλησα να απαντήσω στην κριτική που μου ασκούσε. Μπήκα λοιπόν κι έγραψα τα εξής :


Φίλε καλημέρα...

Διαβάζοντας το σχόλιό σου σχημάτισα την εντύπωση ότι μάλλον δεν στάθηκες σε δυο πολύ σημαντικά τμήματα του κειμένου αυτού, τον πρόλογο και τον επίλογο, τα τμήματα τα γραμμένα με πλαγιαστά γράμματα δηλαδή...

Γνωρίζω πολύ καλά τι προβλήματα δημιουργεί η κοινωνική απομόνωση στα άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως επίσης γνωρίζω πόσο ευεργετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει η αποδοχή τους από το κοινωνικό σύνολο. Πολύ καλός μου φίλος τυχαίνει να είναι άτομο με εκ γεννετής διανοητική καθυστέρηση (λόγω κάποιου γενικευμένου συγγενούς συνδρόμου) κι όμως, η "καθυστέρησή" του αυτή όχι μόνο δε γίνεται αντιληπτή, αλλά το άτομο βάζει κάτω δέκα "έξυπνους με τη βούλα", που λέει ο λόγος...Κι όλα αυτά λόγω της αποδοχής που έτυχε αυτό το παιδί από την οικογένια και τον κοινωνικό του περίγυρο, λόγω του ότι ποτέ κανείς δεν είπε "α ο χαζός του χωριού!" ή "α ο τρελός του χωριού!", όπως συνήθως γίνεται...Ήταν τυχερός ίσως...

Το θέμα όμως είναι ότι το κείμενο δεν αναφέρεται στα άτομα αυτά. Εάν χλευάζω κάτι, αυτό είναι η αγωνία του εξυπνάκια--ατόμου που μπορεί να είναι και ιδιαίτερα προικισμένο κατά τα άλλα--να αποδείξει το γαμάουα του ειδώλου που πλασάρει και όχι φυσικά τα άτομα με διανοητική καθυστέρηση--ή νοητικές ιδιαιτερότητες, αν το προτιμάς. Νομίζω λοιπόν ότι με παρεννόησες λιγάκι...

Για το αν ανήκω κι εγώ σ' αυτήν την κατηγορία δεν θα πω όχι. Νομίζω ότι έχουν υπάρξει φορές που έχω συμπεριφερθεί σαν τον τύπο του κειμένου. Θεωρώ ότι είναι περισσότερο κάτι σαν "παγίδα συμπεριφοράς" αυτό το πράγμα στην οποία μπορεί ο καθένας να "πέσει".

Πάντως σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου (και για τα καλά σου λόγια φυσικά). Εκτιμώ ιδιαίτερα την καλόπιστη κριτική. :-)


Το κακό—που μπορεί να είναι και καλό τελικά, θα καταλάβετε γιατί—με τον blogger.com είναι ότι δεν σου δίνει το δικαίωμα επεξεργασίας των σχολίων που έχεις αποστείλει. Μπορεί βέβαια κανείς να διαγράψει εντελώς το comment και να το ξαναγράψει, αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με σεντονοειδή σχόλια όπως αυτό και ειδικά για κάτι τεμπέληδες σαν και του λόγου μου, αυτή η λύση δεν είναι κι ό,τι καλύτερο. Ξανακοιτάζοντας την απάντησή μου, υπήρχε ένα τμήμα της που μου χτυπούσε άσχημα. Κι αυτό δεν ήταν άλλο από την αναφορά στο φίλο μου και στο, ας πούμε, πρόβλημά του.

Προσπάθησα λοιπόν να καταλάβω τι με ώθησε στο να τον αναφέρω. Σίγουρα, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα γι’ αυτό που ήθελα να πω, το ότι δηλαδή η κοινωνική αποδοχή κάνει πολύ μεγάλο καλό σε άτομα με τέτοιες ιδιαιτερότητες. Αλλά και πάλι, δεν είναι το μόνο παράδειγμα! Γιατί έπρεπε σώνει και καλά να αναφέρω αυτόν; Γιατί έπρεπε να υπογραμμίσω τη στενή μας σχέση από την αρχή ακόμη της πρότασής μου;

Η σκέψη που έκανα αμέσως μετά δεν μπορώ να πω ότι ήταν και πολύ ευχάριστη : Μήπως το μοναδικό κίνητρο αυτής της αναφοράς ήταν να μου παράσχει ένα άλλοθι για την κατηγορία που εκτοξεύτηκε εναντίον μου; Φυσικά, ο σχολιαστής την κριτική του έκανε—και πολύ καλά έκανε, εδώ που τα λέμε—όμως, μήπως εγώ, αμυνόμενος ων και προσπαθώντας να αποτάξω τη «ρετσινιά» του «ρατσιστή», έσπευσα να διαφημίσω την παιδική μου φιλία με το άτομο αυτό, διακηρύσσοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την «αθωότητά» μου; Χρησιμοποίησα μήπως το φίλο μου και τη σχέση μας προκειμένου να μη μου βγει εμένα το όνομα; Και πόσο αλήθεια η φιλία μου με το άτομο αυτό μου παρέχει άλλοθι για ο,τιδήποτε;

Αμέσως, σκέφτηκα ότι ίσως η αντίδρασή μου ήταν απλά άλλη μια εκδήλωση ενός πασίγνωστου συνδρόμου, του συνδρόμου «μα εγώ έχω φίλους gay», όπου φυσικά ο όρος «gay» μπορεί να αντικατασταθεί με οποιοδήποτε άλλο σύνηθες θύμα ρατσισμού, είτε φυλετικού, είτε κοινωνικού. Τους πάσχοντες από το σύνδρομο αυτό δεν είναι δύσκολο να τους αναγνωρίσει κανείς. Είναι αυτοί που όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, δεν χάνουν ευκαιρία να διαλαλούν τις φιλίες τους με ομοφυλόφιλους (ή φορείς του HIV ή μαύρους ή Αλβανούς ή, ή, ή, καταλαβαινόμαστε πιστεύω, θα λέω gay από εδώ και πέρα χάριν συντομίας). Είναι αυτοί που θα φέρουν επίτηδες την κουβέντα πχ γύρω από την ομοφυλοφιλία ή τους γάμους μεταξύ ομοφυλόφιλων, όχι γιατί καίγονται ιδιαίτερα, αλλά για να πετάξουν σε κάποια φάση, δήθεν τυχαία, το «ο φίλος μου ο τάδε, που είναι gay, μπλα μπλα μπλα». Είναι αυτοί που γνωρίζουν απ’ έξω κι ανακατωτά όλα τα gay bar στα οποία πηγαίνουν για να επιδείξουν το πόσο open-minded είναι και έχουν φυσικά μετά να διηγούνται με κάθε ευκαιρία το πόσο καλά περνάνε εκεί. Είναι αυτοί που πρώτοι, ως αναμάρτητοι, θα βάλουν το λίθο της ρατσιστικής ρετσινιάς, γράφοντας επάνω του όσα περισσότερα ονόματα gay φίλων τους μπορούν, κάτι που, μέσα στο μυαλό τους, δίνει στην πράξη τους την εγκυρότητα δικαστηρίου, αλλά και στο λίθο που εκτοξεύουν την επισημότητα εκτελεστικού αποσπάσματος.

Ποιοι θα φάνε άραγε το λίθο στη μάπα; Μα, σωστά μαντεύετε : Όσοι «δεν έχουν φίλους gay», πράγμα που αυτόματα τους καθιστά ύποπτα ρατσιστόμουτρα. Στο παιχνίδι αυτό σημασία δεν έχουν οι απόψεις και το πως αυτές εκφράζονται...Σημασία έχουν οι συναναστροφές. Κάτι σε «δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι» μόνο που εδώ το σοφό κατά τα άλλα ρητό παραφράζεται σε «δείξε μου ποιους δεν έχεις φίλους να σου πω πόσο τους μισείς ρε κατακάθι!». Γνωρίζω για παράδειγμα ότι εγώ, που ούτε φίλους gay έχω, ούτε κι έχω ποτέ συναναστραφεί με κάποιον gay—τουλάχιστον που να το γνωρίζω—δεν θα είχα καμιά ελπίδα να πείσω για το «αγνό» των προθέσεών μου απέναντι στους προαναφερθέντες. Όχι μόνο δεν θα είχα δικαίωμα να ομιλώ—και, προσέξτε, το τι θα έλεγα δεν μετράει—αλλά θα ήμουν αυτομάτως και ύποπτος ως ρατσιστής, ομοφοβικός ή ο,τιδήποτε άλλο. Αντιθέτως, οι έχοντες το σύνδρομο θα απολάμβαναν το απυρόβλητο που οι ίδιοι τοποθέτησαν τον εαυτό τους πατώντας πάνω στις φιλίες τους...Με άλλα λόγια χρησιμοποιώντας τους φίλους τους—αληθινούς ή και φανταστικούς βεβαίως, δεν αποκλείεται και αυτό—για ίδιον όφελος! Από το απυρόβλητο αυτό, μπορούν βεβαίως να εκστομίζουν ό,τι τους κατέβει (όπως για παράδειγμα τη χαζομάρα της Βίσση που διάβασα πριν μερικές μέρες στο blog του Pascal) έχοντας για άλλη μια φορά τους gay φίλους για ασπίδα.

Φαντάζομαι είναι περιττό να αναλύσω το πόσο υποκριτική, ανέντιμη και κομπλεξική θεωρώ μια τέτοια συμπεριφορά. Οι συναναστροφές και η φιλίες από μόνες τους όχι μόνον δεν παρέχουν κανενός είδους άλλοθι, αλλά και η διαφήμισή τους εν είδει πραμάτειας προδίδει ενοχή και μια συμπλεγματική προσπάθεια κάλυψής της. Και οι φιλίες μπορεί πράγματι να δείχνουν τι είσαι, όταν όμως αυτές αφορούν στο είναι και όχι στο θεαθήναι. Εγώ εξακολουθώ να αισθάνομαι άβολα για το φίλο που ανάφερα. Μιλώντας για «παγίδες συμπεριφοράς» στο comment μου δεν σκέφτηκα ότι εκείνη ακριβώς τη στιγμή έπεφτα μέσα σε μία!

Hi there! Dear John...

Ποτέ άλλοτε μια κωμωδία
δε μ' έκανε να κλάψω τόσο πολύ






(Βλέπεται με την ανάλογη μουσική υπόκρουση)