Τυπολατρικόν (περί όρων και ναρκωτικών δαιμονίων)

Σ' αυτό το blog συνήθως δεν ασχολούμαι ούτε με ζητήματα του αντικειμένου μου ούτε με ζητήματα της επικαιρότητας. Σήμερα λέω να κάνω μια εξαίρεση για ν' αναφερθώ σε κάτι που μου προξένησε εντύπωση, παίρνοντας αφορμή από την ελληνική του βου, με την οποία η μόνη μου επαφή είναι το πρόγραμμα της ΕΡΤ SAT από το ίντερνετ.

Πριν από λίγο λοιπόν και σε μια πρωινή ενημερωτική εκπομπή της ΕΡΤ, φιλοξενούμενος ήταν ο κύριος Παναγιώτης Μπεχράκης, ο οποίος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το θέμα για το οποίο ο κύριος Μπεχράκης ήταν καλεσμένος να μιλήσει ήταν το αν τα τσιγάρα lights βλάπτουν λιγότερο την υγεία από τα "κανονικά". Ο καθηγητής πάρα πολύ ωραία είπε την άποψή του, ότι δηλαδή το κάπνισμα σκοτώνει ανεξάρτητα από τον τύπο των τσιγάρων και μάλιστα έδωσε και μια πετυχημένη παρομοίωση γι' αυτό, λέγοντας ότι "και οι μεγάλες σφαίρες και οι μικρές σκοτώνουν το ίδιο". Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω υπόψη μου καμιά έρευνα που να συγκρίνει τις επιπτώσεις από τα τσιγάρα lights σε σχέση με τις αντίστοιχες των "κανονικών" τσιγάρων, αλλά και ο καθηγητής το ανέφερε αυτό, λέγοντας μάλιστα και ότι το να μπει η επιστήμη σε μια τέτοια διαδικασία θα ήταν σαν να μπαίνει στο παιχνίδι του ανταγωνισμού μεταξύ των καπνοβιομηχανιών, οι οποίες θα έσπευδαν να εκμεταλλευτούν μια παρόμοια έρευνα για να κερδίσουν περισσότερα.

Μέχρι εδώ πολύ καλά...Μπορεί να είμαι ο ίδιος καπνιστής, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζω πως το κάπνισμα είναι μια συνήθεια πάρα πολύ βλαβερή για την υγεία.

Παρακάτω όμως, ο κύριος καθηγητής μας τα χάλασε, όταν, με το αντικαπνιστικό του μένος να τον βγάζει σχεδόν εκτός εαυτού, άρχισε τα απευθύνεται στους τηλεθεατές "κουνώντας το δάχτυλο" και να λέει : "Θα πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι καπνίζοντας κάνει χρήση ναρκωτικών", προφανώς θεωρώντας την ατάκα αυτή ως το ultimate επιχείρημα για να πείσει τον κόσμο να κόψει το κάπνισμα.

Ενδιαφέρον θα ήταν βέβαια να μας πει ο κύριος Μπεχράκης ποια είναι ακριβώς αυτή η χρήση και σε ποιες ουσίες που περιέχονται στο τσιγάρο αφορά. Ο κύριος Μπεχράκης είναι γιατρός φυσικά, όχι απλά γιατρός αλλά καθηγητής της Πνευμονολογίας, και, ως τέτοιος, θα όφειλε να γνωρίζει και τις φαρμακολογικές ιδιότητες της νικοτίνης, αλλά και τις ιδιότητες των ουσιών που καλούνται "ναρκωτικά". Η νικοτίνη λοιπόν, έτσι ενημερωτικά, έχει διεγερτική του νευρικού συστήματος δράση και σίγουρα, οι ιδιότητές της δεν την κατατάσσουν στα ναρκωτικά.

Μήπως ο κύριος Μπεχράκης αναφερόταν σε κάποια άλλη ουσία; Μάλλον απίθανο!

Μήπως ο κύριος Μπεχράκης αναφερόταν στην ιδιότητα της νικοτίνης να προκαλεί εξάρτηση; Πιθανόν...Αλλά εάν αυτή είναι η εξήγηση, τότε γιατί ο κύριος καθηγητής χρησιμοποίησε τον όρο "ναρκωτικό"; Είναι οι όροι "ναρκωτική ουσία" και "εξαρτησιογόνος ουσία" ταυτόσημοι; Μπορεί, όταν μιλάμε για το νεανικό δελτίο ειδήσεων του Star...Όταν μιλάει ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου όμως;

Εδώ βέβαια ανοίγουμε μεγάλο θέμα, που δεν είναι άλλο από τη χρήση του όρου "ναρκωτικά" από τους λογής λογής άσχετους με το ζήτημα (δημοσιογράφους, δικηγόρους, πολιτικούς, αστυνομικούς κλπ) όταν αναφέρονται στο μεγάλο πρόβλημα της χρήσης ψυχοδραστικών και εξαρτησιογόνων ουσιών. "Ναρκωτικά" λοιπόν ονομάζονται συλλήβδην τα πάντα, η κοκαΐνη, το ecstasy, το χασίς, το LSD και πάει λέγοντας και η ασχετίλα αναπαράγεται τόσα χρόνια και γίνεται συνείδηση στην κοινή γνώμη. Δεν περίμενα όμως ποτέ από έναν καθηγητή της Ιατρικής επιστήμης να πέφτει στην ίδια παγίδα και να αναπαράγει με τη σειρά του την ίδια καραμέλα, προς εκφοβισμό μάλιστα του κόσμου, ο οποίος έχει μάθει να θεωρεί μια χρησιμότατη κατηγορία φαρμάκων ως την επί της γης ενσάρκωση του απόλυτου κακού.

Τώρα, θα μου πει κάποιος, "ε μα για να καταλάβει καλύτερα ο κόσμος το είπε!". Κακώς, κάκιστα και διαφωνώ απόλυτα! Η όποια κατανόηση από πλευράς του κόσμου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να στηρίζεται σε μια λανθασμένη βάση. Δεν είμαι καθόλου κατά της εκλαϊκευμένης επιστήμης και θέλω ο κόσμος να είναι ενημερωμένος και συμμέτοχος των επιτευγμάτων αυτής. Εκλαΐκευση όμως δεν σημαίνει εξευτελισμός και υποχωρήσεις σε εννοιολογικό και γνωστικό επίπεδο. Δεν μπορεί η επιστήμη να αλλάξει επειδή "έτσι μας το μάθανε" και "έτσι το ακούσαμε στις ειδήσεις", ούτε και οι έννοιές της μπορούν να γίνουν λάστιχο χάριν ευκολίας ή συμφερόντων. Και, το ελάχιστο που περιμένω από τους "υπηρέτες" της επιστήμης είναι να μιλούν και να πράττουν όντας συνεπείς απέναντι στην επιστήμη τους.

Αυτά τα ολίγα και..."τυπολατρικά"...

Το σύνδρομο των ξεχωριστών φίλων

Ελέγχοντας προχθές τα e-mail μου, βρήκα μια ειδοποίηση για ένα σχόλιο που είχε αφήσει κάποιος στο blog μου. Άνοιξα την ειδοποίηση και διάβασα το σχόλιο, το οποίο έλεγε τα εξής :


Άτομα με νοητικές ιδιαιτερότητες γνωρίζουν την κοινωνική απομόνωση από την παιδική ηλικία, κυρίως λόγω του ρατσισμού που ξεκινά από την οικογένεια, που δεν αντέχουν το παιδί τους να κάνει παρέα με το "καθυστερημένο".
Το αποτέλεσμα: Το παραπάνω άτομο να δημιουργεί έναν τέλειο μικρόκοσμο στο μυαλό του όπου εκεί θα βρει την αποδοχή που δεν βρήκε.
Κι εσύ τώρα, σπατάλησες πολύ χρόνο και πολλές λογοτεχνικές γνώσεις και χαρίσματα (γιατί ομολογουμένως γράφεις ωραία) για να χλευάζεις άτομα με νοητικό πρόβλημα!
"Χαραμίζεις" τις όποιες ικανότητες σου στο γράψιμο για να κοροϊδεύεις προβληματικά άτομα. Εκτός να προσπαθείς μ' αυτό το άρθρο να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν ανήκεις σ' αυτούς...

Υ.Γ. Ποιος είναι πιο τραγικός; O Κατέλης (που στο κάτω κάτω έχει άγνοια της ντροπής) ή εμείς που γελάμε μαζί του και τον παρακολουθούμε ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΑ;

g@mbL3r


Το σχόλιο έγινε σ’ ένα παλιότερό μου post που είχε τίτλο «Η κωμική πλευρά της ηλιθιότητας» και, θεωρώντας ότι ο σχολιαστής είχε παρεξηγήσει το νόημα του συγκεκριμένου κειμένου, θέλησα να απαντήσω στην κριτική που μου ασκούσε. Μπήκα λοιπόν κι έγραψα τα εξής :


Φίλε καλημέρα...

Διαβάζοντας το σχόλιό σου σχημάτισα την εντύπωση ότι μάλλον δεν στάθηκες σε δυο πολύ σημαντικά τμήματα του κειμένου αυτού, τον πρόλογο και τον επίλογο, τα τμήματα τα γραμμένα με πλαγιαστά γράμματα δηλαδή...

Γνωρίζω πολύ καλά τι προβλήματα δημιουργεί η κοινωνική απομόνωση στα άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως επίσης γνωρίζω πόσο ευεργετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει η αποδοχή τους από το κοινωνικό σύνολο. Πολύ καλός μου φίλος τυχαίνει να είναι άτομο με εκ γεννετής διανοητική καθυστέρηση (λόγω κάποιου γενικευμένου συγγενούς συνδρόμου) κι όμως, η "καθυστέρησή" του αυτή όχι μόνο δε γίνεται αντιληπτή, αλλά το άτομο βάζει κάτω δέκα "έξυπνους με τη βούλα", που λέει ο λόγος...Κι όλα αυτά λόγω της αποδοχής που έτυχε αυτό το παιδί από την οικογένια και τον κοινωνικό του περίγυρο, λόγω του ότι ποτέ κανείς δεν είπε "α ο χαζός του χωριού!" ή "α ο τρελός του χωριού!", όπως συνήθως γίνεται...Ήταν τυχερός ίσως...

Το θέμα όμως είναι ότι το κείμενο δεν αναφέρεται στα άτομα αυτά. Εάν χλευάζω κάτι, αυτό είναι η αγωνία του εξυπνάκια--ατόμου που μπορεί να είναι και ιδιαίτερα προικισμένο κατά τα άλλα--να αποδείξει το γαμάουα του ειδώλου που πλασάρει και όχι φυσικά τα άτομα με διανοητική καθυστέρηση--ή νοητικές ιδιαιτερότητες, αν το προτιμάς. Νομίζω λοιπόν ότι με παρεννόησες λιγάκι...

Για το αν ανήκω κι εγώ σ' αυτήν την κατηγορία δεν θα πω όχι. Νομίζω ότι έχουν υπάρξει φορές που έχω συμπεριφερθεί σαν τον τύπο του κειμένου. Θεωρώ ότι είναι περισσότερο κάτι σαν "παγίδα συμπεριφοράς" αυτό το πράγμα στην οποία μπορεί ο καθένας να "πέσει".

Πάντως σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου (και για τα καλά σου λόγια φυσικά). Εκτιμώ ιδιαίτερα την καλόπιστη κριτική. :-)


Το κακό—που μπορεί να είναι και καλό τελικά, θα καταλάβετε γιατί—με τον blogger.com είναι ότι δεν σου δίνει το δικαίωμα επεξεργασίας των σχολίων που έχεις αποστείλει. Μπορεί βέβαια κανείς να διαγράψει εντελώς το comment και να το ξαναγράψει, αλλά όταν έχουμε να κάνουμε με σεντονοειδή σχόλια όπως αυτό και ειδικά για κάτι τεμπέληδες σαν και του λόγου μου, αυτή η λύση δεν είναι κι ό,τι καλύτερο. Ξανακοιτάζοντας την απάντησή μου, υπήρχε ένα τμήμα της που μου χτυπούσε άσχημα. Κι αυτό δεν ήταν άλλο από την αναφορά στο φίλο μου και στο, ας πούμε, πρόβλημά του.

Προσπάθησα λοιπόν να καταλάβω τι με ώθησε στο να τον αναφέρω. Σίγουρα, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα γι’ αυτό που ήθελα να πω, το ότι δηλαδή η κοινωνική αποδοχή κάνει πολύ μεγάλο καλό σε άτομα με τέτοιες ιδιαιτερότητες. Αλλά και πάλι, δεν είναι το μόνο παράδειγμα! Γιατί έπρεπε σώνει και καλά να αναφέρω αυτόν; Γιατί έπρεπε να υπογραμμίσω τη στενή μας σχέση από την αρχή ακόμη της πρότασής μου;

Η σκέψη που έκανα αμέσως μετά δεν μπορώ να πω ότι ήταν και πολύ ευχάριστη : Μήπως το μοναδικό κίνητρο αυτής της αναφοράς ήταν να μου παράσχει ένα άλλοθι για την κατηγορία που εκτοξεύτηκε εναντίον μου; Φυσικά, ο σχολιαστής την κριτική του έκανε—και πολύ καλά έκανε, εδώ που τα λέμε—όμως, μήπως εγώ, αμυνόμενος ων και προσπαθώντας να αποτάξω τη «ρετσινιά» του «ρατσιστή», έσπευσα να διαφημίσω την παιδική μου φιλία με το άτομο αυτό, διακηρύσσοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την «αθωότητά» μου; Χρησιμοποίησα μήπως το φίλο μου και τη σχέση μας προκειμένου να μη μου βγει εμένα το όνομα; Και πόσο αλήθεια η φιλία μου με το άτομο αυτό μου παρέχει άλλοθι για ο,τιδήποτε;

Αμέσως, σκέφτηκα ότι ίσως η αντίδρασή μου ήταν απλά άλλη μια εκδήλωση ενός πασίγνωστου συνδρόμου, του συνδρόμου «μα εγώ έχω φίλους gay», όπου φυσικά ο όρος «gay» μπορεί να αντικατασταθεί με οποιοδήποτε άλλο σύνηθες θύμα ρατσισμού, είτε φυλετικού, είτε κοινωνικού. Τους πάσχοντες από το σύνδρομο αυτό δεν είναι δύσκολο να τους αναγνωρίσει κανείς. Είναι αυτοί που όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, δεν χάνουν ευκαιρία να διαλαλούν τις φιλίες τους με ομοφυλόφιλους (ή φορείς του HIV ή μαύρους ή Αλβανούς ή, ή, ή, καταλαβαινόμαστε πιστεύω, θα λέω gay από εδώ και πέρα χάριν συντομίας). Είναι αυτοί που θα φέρουν επίτηδες την κουβέντα πχ γύρω από την ομοφυλοφιλία ή τους γάμους μεταξύ ομοφυλόφιλων, όχι γιατί καίγονται ιδιαίτερα, αλλά για να πετάξουν σε κάποια φάση, δήθεν τυχαία, το «ο φίλος μου ο τάδε, που είναι gay, μπλα μπλα μπλα». Είναι αυτοί που γνωρίζουν απ’ έξω κι ανακατωτά όλα τα gay bar στα οποία πηγαίνουν για να επιδείξουν το πόσο open-minded είναι και έχουν φυσικά μετά να διηγούνται με κάθε ευκαιρία το πόσο καλά περνάνε εκεί. Είναι αυτοί που πρώτοι, ως αναμάρτητοι, θα βάλουν το λίθο της ρατσιστικής ρετσινιάς, γράφοντας επάνω του όσα περισσότερα ονόματα gay φίλων τους μπορούν, κάτι που, μέσα στο μυαλό τους, δίνει στην πράξη τους την εγκυρότητα δικαστηρίου, αλλά και στο λίθο που εκτοξεύουν την επισημότητα εκτελεστικού αποσπάσματος.

Ποιοι θα φάνε άραγε το λίθο στη μάπα; Μα, σωστά μαντεύετε : Όσοι «δεν έχουν φίλους gay», πράγμα που αυτόματα τους καθιστά ύποπτα ρατσιστόμουτρα. Στο παιχνίδι αυτό σημασία δεν έχουν οι απόψεις και το πως αυτές εκφράζονται...Σημασία έχουν οι συναναστροφές. Κάτι σε «δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι» μόνο που εδώ το σοφό κατά τα άλλα ρητό παραφράζεται σε «δείξε μου ποιους δεν έχεις φίλους να σου πω πόσο τους μισείς ρε κατακάθι!». Γνωρίζω για παράδειγμα ότι εγώ, που ούτε φίλους gay έχω, ούτε κι έχω ποτέ συναναστραφεί με κάποιον gay—τουλάχιστον που να το γνωρίζω—δεν θα είχα καμιά ελπίδα να πείσω για το «αγνό» των προθέσεών μου απέναντι στους προαναφερθέντες. Όχι μόνο δεν θα είχα δικαίωμα να ομιλώ—και, προσέξτε, το τι θα έλεγα δεν μετράει—αλλά θα ήμουν αυτομάτως και ύποπτος ως ρατσιστής, ομοφοβικός ή ο,τιδήποτε άλλο. Αντιθέτως, οι έχοντες το σύνδρομο θα απολάμβαναν το απυρόβλητο που οι ίδιοι τοποθέτησαν τον εαυτό τους πατώντας πάνω στις φιλίες τους...Με άλλα λόγια χρησιμοποιώντας τους φίλους τους—αληθινούς ή και φανταστικούς βεβαίως, δεν αποκλείεται και αυτό—για ίδιον όφελος! Από το απυρόβλητο αυτό, μπορούν βεβαίως να εκστομίζουν ό,τι τους κατέβει (όπως για παράδειγμα τη χαζομάρα της Βίσση που διάβασα πριν μερικές μέρες στο blog του Pascal) έχοντας για άλλη μια φορά τους gay φίλους για ασπίδα.

Φαντάζομαι είναι περιττό να αναλύσω το πόσο υποκριτική, ανέντιμη και κομπλεξική θεωρώ μια τέτοια συμπεριφορά. Οι συναναστροφές και η φιλίες από μόνες τους όχι μόνον δεν παρέχουν κανενός είδους άλλοθι, αλλά και η διαφήμισή τους εν είδει πραμάτειας προδίδει ενοχή και μια συμπλεγματική προσπάθεια κάλυψής της. Και οι φιλίες μπορεί πράγματι να δείχνουν τι είσαι, όταν όμως αυτές αφορούν στο είναι και όχι στο θεαθήναι. Εγώ εξακολουθώ να αισθάνομαι άβολα για το φίλο που ανάφερα. Μιλώντας για «παγίδες συμπεριφοράς» στο comment μου δεν σκέφτηκα ότι εκείνη ακριβώς τη στιγμή έπεφτα μέσα σε μία!

Hi there! Dear John...

Ποτέ άλλοτε μια κωμωδία
δε μ' έκανε να κλάψω τόσο πολύ






(Βλέπεται με την ανάλογη μουσική υπόκρουση)

Μια πρωτοβουλία...

Διακόπτουμε το πρόγραμμά μας για κάτι σημαντικό...

Σίγουρα, η αίσθηση του χιούμορ είναι κάτι το υποκειμενικό...Σίγουρα, θα υπάρχουν άνθρωποι, για παράδειγμα, που θα βρήκαν το ακόλουθο μνημείο ηλιθιότητας...ξεκαρδιστικό!

Έχει γίνει πολύ της μόδας τελευταία, το να είναι κάποιος γκέι. Τα περισσότερα πρωινάδικα γεμίζουν το τελεοπτικό χρόνο με φίλους τους, αμφι-ζητούμενου φύλου. Πως αλλάζουν οι καιροί ε? Φταίει λένε η τηλεόραση..μέχρι και οι ενυδατικές κρέμες για άνδρες, θέλουν να εισβάλουν στο ντουλαπάκι του μπάνιου, που βάζω τα ξυριστικά. Μήπως οι κρεμούλες είναι το προπύργιο, και μετά αρχίσουν μάσκαρες, μανικιούρ και δεν συμμαζεύεται ? Εάν το δούμε ιστορικά, από την εξελικτική σκοπιά το θέμα.. δεν είναι διόλου απίθανο..

Σίγουρα επίσης είναι θεμιτό να τα κονομάνε κάποιοι μέσω των διαφημίσεων που προσθέτουν στα blogs τους...

Μπορεί όμως η κονόμα να πατάει στις ευαισθησίες μας και να χρησιμοποιεί λογότυπα οργανώσεων όπως οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, και μάλιστα χωρίς την άδειά τους; Μπορεί αυτό να γίνει ανεκτό;

Ιδού η πρωτοβουλία της Magica, που αφορά στο blog Plakitsa (ο θεός να την κάνει).com και την οποία θεωρώ ότι πρέπει να στηρίξουμε :

Βοηθήστε να σταματήσει η ανηθικότητα

Οχι στην ανήθικη εκμετάλλευση μέσω BLOG

Παραγγελιά

Enjoy mate...;-)

Καταραμένη εσύ...

Το κρύο εξακολουθούσε να 'ναι τσουχτερό, όπως άλλωστε καθ' όλη τη διάρκεια της μαγικής αυτής εβδομάδας. Η λιμνούλα δίπλα απ' τον Buddhapadipa Temple ήταν παγωμένη και έδινε την απατηλή εντύπωση ότι θα μπορούσε κάποιος να περπατήσει με ασφάλεια πάνω της, παγωμένα ήταν δε και τα σκαλοπάτια που οδηγούσαν στο ναό, αλλά η SW, που δεν είχε δει ποτέ πάγο στη ζωή της, αψηφώντας τις προειδοποιήσεις του AL, που λαχάνιαζε πίσω της, τα ανέβηκε τρέχοντας, θέλοντας να βρεθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στον τόπο της σιωπηλής προσευχής της, εκεί, μπροστά στο κατώφλι του ναού, όπου λίγη ώρα μετά θα γονάτιζε και θα έμενε εντελώς ακίνητη, ενώ ο κατάλευκος ατμός της αναπνοής της θα κυμάτιζε χαρωπά για λίγες στιγμές πάνω απ' το κεφάλι της πριν διαλυθεί μέσα στην κρυστάλλινη ατμόσφαιρα του νοεμβριάτικου πρωινού. Ο AL άφησε κατά μέρος τους ανόητους υπερπροστατευτισμούς του και έμεινε έκθαμβος να παρατηρεί τη θεσπέσια μορφή της SW, που θαρρείς πως είχε γίνει ένα με την επιβλητική παρουσία του ναού, την απόλυτη ακινησία της, που φανέρωνε μια βαθιά συγκέντρωση και αφοσίωση σε πράγματα που ο ίδιος αγνοούσε ή απλά απέφευγε να αποδεχτεί.

Η επίσκεψη στο ναό, αυτός ο φόρος τιμής που η SW αισθανόταν υποχρεωμένη να αποδώσει, είχε κανονιστεί για την τελευταία μέρα της διαμονής της στη μεγάλη πόλη που ζούσε ο AL. Λες και κάτι της έλεγε ότι αυτήν ακριβώς τη μέρα, η ανάγκη της για προσευχή θα ήταν περισσότερο επιτακτική από κάθε άλλη φορά. Η SW άλλωστε πάντα πίστευε ότι μπορούσε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία να προλέγει τα μελλούμενα. Και τελικά αυτά δεν της χαλούσανε χατίρι...Ερχόντουσαν όπως ακριβώς τα περίμενε...Με μια ακρίβεια ανατριχιαστική πολλές φορές...

Ίσως λοιπόν η SW να είχε προβλέψει και τις στιγμές που διαδραματίστηκαν στο δωματιάκι του AL το προηγούμενο βράδυ, λίγες μόνον ώρες πριν την επίσκεψή τους στο ναό. Ξαπλωμένοι καθώς ήταν και οι δυο πάνω στο στενό κρεβάτι, σφιχτά αγκαλιασμένοι και κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον στα μάτια, μια σιωπή, βαριά και πιο σκοτεινή από τη νύχτα την ίδια, πλανιόταν στο χώρο, τους πλάκωνε τα στήθη με μανία και γέμιζε το νου τους με σκέψεις που κανείς από τους δύο δεν τολμούσε να εκστομίσει...Γιατί ήταν σκέψεις ανούσιες, ανόητες, μάταιες...Γιατί η σιωπή αυτή το μόνο που φανέρωνε και στους δυο ήταν το πιο απλό, το πιο ξεκάθαρο και το πιο τραγικό μελλούμενο...Την επικείμενη απώλεια...

Τι μπορεί να πει κανείς μπροστά στο φάσμα της απώλειας άραγε; Πόσα και ποια λόγια μπορούν να το κατευνάσουν, να το ημερέψουν, να το στολίσουν; Κι αν δεν κάνανε κι οι δυο τους απόπειρες...Μάταια! Ό,τι και να λέγανε ο ένας στον άλλο, με όσα και όσο όμορφα λόγια κι αν προσπαθούσαν να δώσουν στα, μέχρι πριν λίγο ενωμένα, χείλη τους μια πιο χαμογελαστή όψη, δεν κατάφερναν να γυρίσουν ανάποδα την ανελέητη κλεψύδρα με το λιγοστό περιεχόμενο που κάποιος γύρισε πριν μια εβδομάδα και τους άφησε να την παρακολουθούν ανήμποροι.

Το τελευταίο αυτό βράδυ, λίγο πριν και οι τελευταίοι κόκκοι άμμου πήγαιναν να συναντήσουν τα αδέρφια τους στον πάτο της κλεψύδρας, δεν ήταν παρά μια ακόμη δοκιμασία. Έτσι ήθελε να πιστεύει η SW κι έτσι αποδέχτηκε το αναπόφευκτο γεγονός. Μια δοκιμασία και μια επιβεβαίωση για την ίδια, που της έλεγε ότι έπρεπε επιτέλους να μάθει να ζει με την τρομερή κατάρα που στοίχειωνε τη ζωή της...Την κατάρα της απώλειας! Την κατάρα των όμορφων αναμνήσεων! Γι' αυτήν δεν ήταν δα και η πρώτη φορά...Ο αρχάριος εδώ ήταν ο AL, αυτός ήταν που αδυνατούσε ακόμη κι εκείνες τις τελευταίες στιγμές να αποδεχτεί το αυτονόητο. Προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να πείσει (ποιον άραγε;) ότι η μοίρα είναι στα χέρια μας, ότι δεν είναι δυνατόν ένας σύγχρονος νους να αφήνεται στις πάσης φύσεως προκαταλήψεις. Το χαμόγελο της SW, το υπέροχο αυτό χαμόγελο που πάλευε με τα δάκρυα που κυλούσαν από τα μάτια της και έκανε το πρόσωπό της να λάμπει, ήταν γεμάτο νόημα. Σαν να έλεγε του AL : "Είσαι πολύ μικρός ακόμα...Θα δεις...Θα δεις!"...Ένα χαμόγελο που έκρυβε μια σοφία τόσο άγνωστη, αλλά και τόσο βαθιά, τόσο λαμπρή.

Το επόμενο πρωί, μπροστά στον κατάλευκο και πανέμορφο ναό, εκεί ήταν που του χάρισε μερικά από τα τελευταία της λόγια. Του μίλησε για τους κύκλους της ζωής, για τις προηγούμενες ζωές και τις επόμενες, για το πόσο ελπίζει σε μία απ' αυτές η τρομερή της κατάρα να λυθεί και να μπορέσει να ζήσει κι αυτή ευτυχισμένη, να πάρει και να δώσει αγάπη. Ο AL την άκουσε προσεκτικά κι έπνιξε την επιθυμία του να κάνει σχόλια πάνω σ' αυτά που άκουγε και που του ήταν τόσο ξένα. Έμεινε μόνο να την κοιτάζει, να κοιτάζει το στόμα της καθώς πρόφερε τις λέξεις και τα μάτια της καθώς υγραίνονταν από καινούργια δάκρυα. Η σιωπηλή προσευχή είχε τελειώσει και δεν είχε καταφέρει ούτε αυτή τη φορά να διώξει την κατάρα που κατεδίωκε την όμορφη SW.

Τα λεπτά κυλούσαν και η ώρα του αποχωρισμού έφτανε καλπάζοντας. Το τελευταίο γεύμα τους ήταν σύντομο και λιτό και οι κουβέντες τους λιγοστές έως ανύπαρκτες. Η SW ρώτησε τον AL : "Τι θα κάνεις απόψε;" κι εκείνος απλά χαμογέλασε...Και οι δυο τους γνώριζαν την απάντηση : Απόψε ήταν η βραδιά που ο AL θα έπαιζε την πρώτη του παρτίδα σκάκι με την απώλεια...Και θα έχανε...

Η στιγμή μπροστά στο τραίνο ήταν γυμνή, απαλλαγμένη συναισθημάτων...Δεν έδωσαν καν ένα φιλί αποχαιρετισμού...



ΥΓ : Ανία μήτηρ γλυκοτσουτσουνοδιάθεσης...More blood coming up soon...Ααααρρργκ!

Διδακτικόν

Τελοσπάντων, κύριοι, το καλύτερο είναι να μην κάνει κανείς τίποτα! Το καλύτερο είναι η συνειδητή αδράνεια. Κι έτσι, ζήτω το υπόγειο! Μολονότι είπα πως φθονώ τον θετικό άνθρωπο τόσο χολωμένα, στις συνθήκες που τον βλέπω δεν θα ήθελα να είμαι αυτός. (Αλλά, παρ’ όλα αυτά δεν θα πάψω να τον φθονώ. Όχι, όχι, σε όλες τις περιπτώσεις είναι συμφερότερο το υπόγειο!). Εκεί τουλάχιστον είναι δυνατόν...Αχ, αλλά κι εδώ ψεύδομαι! Ψεύδομαι γιατί κι ο ίδιος γνωρίζω το δύο επί δύο, γνωρίζω πως δεν είναι καλύτερο το υπόγειο, αλλά κάτι άλλο, εντελώς διαφορετικό, κάτι που λαχταρώ αλλά δεν μπορώ να το βρω με τίποτα! Στο διάβολο το υπόγειο!

Θα ήταν ακόμη καλύτερο αν πίστευα ο ίδιος σε κάτι από εκείνα που μόλις έγραψα. Σας ορκίζομαι όμως, κύριοι, πως δεν πιστεύω ούτε σε μια λεξούλα από όσα έγραψα. Πιστεύω μάλλον αλλά συγχρόνως, άγνωστο γιατί, αισθάνομαι και υποψιάζομαι πως ψεύδομαι ασύστολα.

«Τότε γιατί τα γράψατε όλα αυτά;», μου λέτε.

«Μα αν σας άφηνα για σαράντα περίπου χρόνια άπρακτους, και ερχόμουν να σας επισκεφτώ μετά από σαράντα χρόνια στο υπόγειο, που θα είχατε καταντήσει; Είναι δυνατόν να αφήσει κανείς έναν άνθρωπο μονάχο και άπρακτο επί σαράντα χρόνια;»

«Όμως και αυτό δεν είναι ντροπή, δεν είναι ταπεινωτικό;», ίσως μου πείτε κουνώντας περιφρονητικά το κεφάλι σας. «Λαχταράτε τη ζωή και λύνετε μόνος σας τα θέματά της με λογική ανακολουθία. Και πόσο ενοχλητικά, πόσο αυθάδη είναι τα καμώματά σας αλλά συγχρόνως και πόσο φοβάσθε! Λέτε βλακείες και είσθε ευχαριστημένος με αυτές. Αυθαδιάζετε ενώ αδιάκοπα φοβάσθε, γι’ αυτό και ζητάτε συγγνώμη. Διαβεβαιώνετε πως δεν φοβάσθε τίποτα και συγχρόνως ζητάτε τη γνώμη μας με κολακείες. Διαβεβαιώνετε πως τρίζετε τα δόντια σας και συγχρόνως αστειεύεσθε, για να μας κάνετε να γελάσουμε. Ξέρετε πως τα αστεία σας δεν είναι πνευματώδη, αλλά προφανώς είσθε πολύ ευχαριστημένος με τη λογοτεχνική τους αξία. Ίσως πράγματι σας έτυχε να υποφέρετε αλλά δεν σέβεσθε καθόλου τα μαρτύριά σας. Έχετε μέσα σας αλήθεια αλλά καθόλου σεμνότητα. Από φτηνή ματαιοδοξία εκθέτετε την αλήθεια σας, τη βγάζετε στο όνειδος και στην αγορά...Πράγματι θέλετε κάτι να πείτε αλλά κρύβετε από φόβο την τελευταία σας λέξη, γιατί δεν έχετε την τόλμη να την εκφράσετε, έχετε μόνο μια δειλή αυθάδεια. Παινεύεσθε για τη συνείδησή σας αλλά διστάζετε, γιατί μολονότι δουλεύει το μυαλό σας, η καρδιά σας σκοτείνιασε από τη διαφθορά και χωρίς καθαρή καρδιά δεν υπάρχει πλήρης και σωστή συνείδηση. Και πόση φορτικότητα έχετε, πόσο την επιδιώκετε, πόσο κάνετε καμώματα. Ψέμα, ψέμα, ψέμα!»

Εννοείται πως μόνος μου επινόησα τα λόγια σας. Κι αυτό επίσης είναι από το υπόγειο. Σαράντα συναπτά έτη αφουγκραζόμουν από τη χαραμάδα τα λόγια σας. Τα επινόησα μόνος μου, αυτό μόνο μπόρεσα να επινοήσω. Δεν είναι παράξενο που τα αποστήθισα και πήραν λογοτεχνική μορφή.

Αλλά είναι δυνατόν, είναι δυνατόν να είσθε τόσο ευκολόπιστοι, ώστε να φαντάζεσθε πως όλα αυτά θα τα τυπώσω τάχα και μάλιστα θα σας τα δώσω να τα διαβάσετε; Να κι ένα ακόμη πρόβλημά μου : γιατί αλήθεια να σας προσφωνώ «κυρίους», γιατί απευθύνομαι σε σας λες και είσθε πραγματικοί αναγνώστες; Δεν τυπώνουν τέτοιες εξομολογήσεις που προτίθεμαι να εκθέσω, και δεν επιτρέπουν να τις διαβάσουν άλλοι. Τουλάχιστον εγώ δεν διαθέτω τόση τόλμη, και δεν μου κατέβηκε μια ιδέα και θέλω οπωσδήποτε να την πραγματοποιήσω. Να περί τίνος πρόκειται.

Ο κάθε άνθρωπος έχει στις αναμνήσεις του μερικά πράγματα, που δεν τα αποκαλύπτει σε όλους αλλά μόνο στους φίλους του. Υπάρχουν όμως και άλλα που δεν τα ομολογεί ούτε στους φίλους του παρά μόνο στον ίδιο του τον εαυτό, κι αυτά ως μυστικό. Υπάρχουν τέλος και άλλα που φοβάται κανείς να αποκαλύψει ακόμη και στον εαυτό του, και αρκετά τέτοια πράγματα έχει συσσωρεύσει κάθε τίμιος άνθρωπος. Συμβαίνει μάλιστα και αυτό : όσο πιο έντιμος είναι κανείς, τόσο πιο πολλά έχει. Εγώ τουλάχιστον αποφάσισα να θυμηθώ προσφάτως κάποιες παλιές περιπέτειες, που μέχρι τώρα προσπερνούσα, και μάλιστα με κάποια ανησυχία. Τώρα όμως δεν τις φέρνω απλώς στη μνήμη μου αλλά αποφάσισα και να τις σημειώσω, γιατί θέλω να ελέγξω αν μπορεί κανείς να είναι απόλυτα ειλικρινής με τον εαυτό του και να μην φοβηθεί όλη την αλήθεια. Με την ευκαιρία θα επισημάνω : ο Χάινε βεβαιώνει πως είναι σχεδόν αδύνατες οι πιστές αυτοβιογραφίες, κι ο άνθρωπος θα πει ψέματα για τον εαυτό του. Κατά τη γνώμη του ο Ρουσσώ, λόγου χάρη, σίγουρα εψεύδετο στις εξομολογήσεις του, και μάλιστα με σκοπιμότητα, από ματαιοδοξία. Είμαι σίγουρος πως ο Χάινε είχε δίκιο. Καταλαβαίνω πολύ καλά πως γίνεται να φορτώνεις στον εαυτό σου ολόκληρα εγκλήματα από ματαιοδοξία και μόνο, και κατανοώ πλήρως τι είδους μπορεί να είναι αυτή η ματαιοδοξία. Ο Χάινε όμως κρίνει τον άνθρωπο που εκμυστηρεύεται μπροστά στο κοινό. Εγώ αντιθέτως γράφω αποκλειστικά για τον εαυτό μου, και δηλώνω διαπαντός πως κι αν ακόμη γράφω σα να απευθύνομαι σε αναγνώστες, το κάνω μονάχα για επίδειξη, γιατί έτσι μου είναι ευκολότερο να γράφω. Πρόκειται μόνο για ένα είδος γραπτού, για ένα κοινό είδος, αλλά αναγνώστες δεν θα έχω ποτέ. Αυτό δήλωσα πρωτύτερα...

Δεν θέλω να περιοριστώ από τίποτα κατά τη γραφή των σημειώσεών μου. Δεν πρόκειται όμως να εφαρμόσω εδώ τάξη και σύστημα. Ό,τι θυμηθώ, θα το σημειώσω.

Και να, λόγου χάρη, θα μπορούσατε να αδράξετε μια αφορμή από τα λεγόμενά μου και να με ρωτήσετε : «Αν πραγματικά δεν υπολογίζετε τους αναγνώστες, τότε γιατί κάνετε τέτοιες συμφωνίες με τον εαυτό σας, και μάλιστα γραπτώς, πως δεν θα εφαρμόσετε δηλαδή τάξη και σύστημα και πως θα σημειώνετε ό,τι θυμηθείτε κλπ κλπ; Για ποιο λόγο εξηγείσθε; Για ποιο λόγο ζητάτε συγγνώμη;»

«Στ’ αλήθεια γιατί;», απαντώ εγώ.

Εδώ όμως υπάρχει ολόκληρη ψυχολογία. Ίσως επειδή είμαι απλώς φοβητσιάρης. Ίσως πάλι γιατί φαντάζομαι επίτηδες μπροστά μου ένα κοινό, για να συμπεριφέρομαι αξιοπρεπέστερα όσο καιρό θα γράφω. Χίλιες αιτίες μπορούν να βρεθούν.

Αλλά και κάτι ακόμη : για ποιο λόγο, γιατί θέλω να γράψω στην ουσία; Αφού δεν πρόκειται για το κοινό, δεν θα μπορούσα τότε να τα θυμηθώ όλα νοερώς, δίχως να τα καταγράψω στο χαρτί;

Έτσι είναι. Όμως στο χαρτί θα είναι πιο επίσημα. Θα είναι περισσότερο εντυπωσιακά, θα κρίνω τον εαυτό μου καλύτερα, θα εμπλουτιστεί το ύφος. Και εκτός τούτου, ίσως με τις σημειώσεις μου να αισθανθώ πραγματική ανακούφιση. Να, τώρα λόγου χάρη με πιέζει ιδιαίτερα μια παλιά ανάμνηση. Ήρθε στο νου μου ολοκάθαρα, και ξέμεινε για αρκετές μέρες σαν κάποιος εκνευριστικός μουσικός σκοπός, που δεν λέει να μας αφήσει ήσυχους. Κι όμως πρέπει να τον ξεφορτωθούμε. Τέτοιες αναμνήσεις έχω εκατοντάδες. Κατά καιρούς προβάλλει μια από τις εκατοντάδες και με καταπιέζει. Για κάποιο λόγο πιστεύω πως αν την καταγράψω, θα με αφήσει ήσυχο. Γιατί να μην το δοκιμάσω;

Και τέλος : πλήττω και μονίμως δεν κάνω τίποτα. Η συγγραφή είναι πράγματι σαν μια εργασία. Λέγεται πως με την εργασία ο άνθρωπος γίνεται καλός και έντιμος. Να μια ευκαιρία λοιπόν.

Απόψε πέφτει χιόνι, χιονόνερο, κίτρινο και θολό. Χθες χιόνιζε πάλι, το ίδιο και τις προάλλες. Νομίζω πως εξαιτίας του χιονόνερου θυμήθηκα αυτό το περιστατικό, που δεν θέλει να με αφήσει ήσυχο. Ας είναι λοιπόν αυτή η αφήγηση για το χιονόνερο.

Φιοντόρ Μ. Ντοστογιέφσκι

Σημειώσεις από το Υπόγειο

Υβριστικόν

Θάνατος

στην

κατινίστικη

υπεροψία

του

μυξοπαρθενοξενερέ

(Thanx, Ροδιά, για τον όρο!)